Hãy tạo cơ hội cho doanh nghiệp trong nước

Trở lại điều kiện đấu thầu xây dựng các dự án tuyến cao tốc này, đâu là những điều kiện khó đối với nhà đầu tư trong nước, thưa ông?

PGS.TS. Trần Chủng: Về năng lực, với yêu cầu nhà đầu tư phải từng thực hiện các dự án có quy mô tương tự và phải có vốn chủ sở hữu đã từng góp tương đương với dự án hiện nay. Phải biết rằng đây là những dự án với tổng mức đầu tư rất lớn. Trước nay, rất ít dự án hạ tầng giao thông tại Việt Nam có tổng mức đầu tư lớn mà doanh nghiệp trong nước tham gia và luật cũng quy định góp vốn chủ sở hữu chỉ ở mức thấp.

Về tài chính, các nhà đầu tư trong nước hiện nay muốn thực hiện các dự án sẽ phải huy động nguồn vốn tín dụng trong nước. Tuy nhiên, việc huy động nguồn vốn tín dụng trong nước đang rất khó khăn do các ngân hàng thương mại coi đầu tư BOT là lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro. Cùng với đó, Ngân hàng Nhà nước cũng đang siết chặt tỷ lệ huy động vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn.

Bên cạnh đó, hồ sơ dự tuyển hiện áp dụng mức lãi suất thấp hơn 5% - 6% lãi suất ngân hàng. Đây là mức chênh lệch mà khó có nhà đầu tư trong nước nào chịu được.

Vậy, theo những phân tích trên của ông thì cơ hội cho doanh nghiệp trong nước tham gia làm cao tốc Bắc – Nam gần như không thể?

PGS.TS. Trần Chủng: Tôi nghĩ, muốn doanh nghiệp trong nước tham gia thì phải sửa các tiêu chí đấu thầu, cho phép nhà đầu tư

trong nước liên danh, để họ được bổ sung những điểm mạnh, hạn chế những điểm yếu cho nhau. Chúng ta cần đặt vấn đề, nếu không tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước tham gia những dự án lớn thì làm sao họ lớn được, làm sao họ phát triển, làm sao họ đảm đương được vai trò “động lực của nền kinh tế đất nước”?

Từ những điều kiện tham gia đấu thầu tôi thấy rằng, Bộ GTVT đang đánh giá dự án dựa trên tổng mức đầu tư, dựa vào vốn chủ sở hữu... nghĩa là dựa vào tiền mà không dựa vào phân cấp kỹ thuật công trình.

Với yêu cầu đường cao tốc từ 4 đến 8 làn đường dài 60km, ở góc độ công nghệ, kỹ thuật, tôi cho rằng nhiều doanh nghiệp trong nước đủ sức làm tốt những dự án đường cao tốc ở cấp công trình đó. Thực tế, tại một số công trình do người Việt thực hiện đã chứng minh điều này.

Việc ứng dụng công nghệ hiện đại, sự chuyên nghiệp trong cách thức tổ chức thi công của doanh nghiệp trong nước đã bắt kịp với các nước chưa, thưa ông?

PGS.TS. Trần Chủng: Nên nhìn vào thực tế trong thời gian gần đây, bằng những công trình đạt tầm quốc tế lần đầu tiên xây dựng thành công ở Việt Nam như Landmark 81, Hầm đường bộ qua Đèo Cả,... đều do nhà đầu tư, nhà thầu trong nước thi công là minh chứng rõ ràng về tiềm năng con người Việt khi họ biết tích lũy kinh nghiệm, tổ chức và khai thác tốt nguồn lực.

Nhà đầu tư Việt Nam đã thi công hầm đường bộ bằng các công nghệ tiên tiến với độ chính xác cao trong khoan hầm xuyên núi. Hệ thống trang thiết bị vận hành hầm hiện đại với hàng chục thông tin về ánh sáng, thông gió, hàm lượng khí độc hại, các tiêu chí đảm bảo an toàn giao thông... được tự động cập nhật và lưu trữ tại trung tâm điều hành (TMC) 24/24. Sử dụng thiết bị không người lái (Drone) trong các hoạt động khảo sát lựa chọn tuyến, công tác giải phóng mặt bằng, công tác kiểm tra thi công trên hiện trường. Áp dụng các nguyên tắc về phát triển bền vững trong lĩnh vực xây dựng các công trình giao thông theo nguyên tắc: “Qua núi thì đào hầm; Qua thung lũng thì bắc cầu” và tạo cung đường sinh thái cho mọi công trình giao thông cần phải quan tâm thực hiện.