Với tầm nhìn dài hạn và chiến lược bài bản, các doanh nghiệp hàng đầu về hạ tầng giao thông ở Việt Nam như Đèo Cả, Fecon… đang có sự chuẩn bị toàn diện về công nghệ, nhân lực cũng như nguồn lực tài chính để tự tin tham gia thực hiện các dự án đường sắt đô thị (metro) và đường sắt tốc độ cao.
Việc xây dựng hệ thống hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại là một trong những nhiệm vụ cấp thiết hiện nay. Trong đó đường sắt là một hợp phần quan trọng với tổng mức đầu tư dự kiến lên tới hàng chục tỷ USD từ nay đến năm 2035. Để đáp ứng quy mô và tính chất phức tạp của các dự án trọng điểm này, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng cũng như sự chung tay vào cuộc của nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Doanh nghiệp Việt đầu tiên trực tiếp mua TBM
Thiết bị khoan hầm TBM (Tunnel Boring Machine) là thiết bị hiện đại, không thể thiếu trong thi công đường sắt đô thị với hiệu quả tối ưu về tốc độ, an toàn và giảm thiểu tác động môi trường. Tuy vậy, các dự án metro trước đây thường phải phụ thuộc vào nhà thầu nước ngoài sở hữu TBM.
Ngày 8/7, tại Hà Nội, Tập đoàn Đèo Cả ký kết thỏa thuận mua sắm thiết bị TBM với Tổng công ty Công nghiệp nặng Xây dựng Đường sắt Trung Quốc (CRCHI) – đơn vị sản xuất thiết bị khoan hầm TBM lớn nhất thế giới hiện nay và đại lý ủy quyền tại Việt Nam là Công ty Cổ phần Thiết bị và Dịch vụ TCE. Sự kiện đánh dấu lần đầu tiên một doanh nghiệp Việt Nam trực tiếp thỏa thuận và thực hiện việc mua sắm thiết bị TBM.
Lễ ký kết thỏa thuận mua sắm thiết bị TBM giữa Tập đoàn Đèo Cả với Tổng công ty Công nghiệp nặng Xây dựng Đường sắt Trung Quốc (CRCHI)
Ông Phan Văn Thắng – Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả cho hay: Thoả thuận không chỉ dừng lại ở việc mua sắm thiết bị mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược, tiên phong của doanh nghiệp trong việc tự chủ công nghệ, giúp giảm phụ thuộc, tiết kiệm chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam. Nhờ đó, Đèo Cả hoàn toàn tự tin trong việc triển khai thi công lĩnh vực mới là metro.
“Từ nay đến 2035, Việt Nam dự kiến đầu tư hàng chục tỷ USD cho đường sắt đô thị cũng như triển khai hàng loạt tuyến đường sắt tốc độ cao, các tuyến metro đường sắt đô thị. Đó là cơ hội mà Đèo Cả muốn nắm bắt một cách bài bản. Lễ ký kết hôm nay đặt nền móng cho quá trình chuẩn bị toàn diện về kỹ thuật, nhân sự và công nghệ để có thể sẵn sàng bước vào các giai đoạn đấu thầu và tổ chức thực hiện”- ông Phan Văn Thắng chia sẻ.
Ông Phan Văn Thắng – Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả phát biểu tại lễ ký kết
Về phía đối tác, đại diện CRCHI, ông Dương Phương Minh - Giám đốc Marketing khu vực châu Á của CRCHI khẳng định: Thoả thuận hợp tác mới ký kết giữa 3 bên không chỉ dừng lại ở việc cung cấp thiết bị mà còn là một chiến lược dài hơi nhằm cùng nhau phát triển năng lực thi công hạ tầng hiện đại tại Việt Nam.
Ông Dương Phương Minh - Giám đốc Marketing khu vực châu Á của CRCHI phát biểu tại lễ ký kết
Phát triển nguồn nhân lực, làm chủ công nghệ
Song song với đầu tư công nghệ, các doanh nghiệp chú trọng xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao. Theo ông Nguyễn Quang Huy, Tổng Giám đốc Đèo Cả, TBM đòi hỏi quy trình vận hành khép kín và đội ngũ được đào tạo bài bản. Vì vậy, doanh nghiệp kết hợp đào tạo trong và ngoài nước để làm chủ công nghệ lõi.
“Tập đoàn Đèo Cả đã có nhiều kinh nghiệm về thi công hầm xuyên núi bằng công nghệ NATM, tuy nhiên thi công hầm metro bằng TBM là công nghệ mới, trong quá trình chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân sự thì chúng tôi sẽ tiếp tục học hỏi kinh nghiệm từ các chuyên gia của CRCHI. Ngay sau buổi ký kết hôm nay, chúng tôi sẽ cùng các bên thành lập tổ công tác để bắt tay vào các công việc cụ thể” – ông Nguyễn Quang Huy cho biết, nói thêm rằng Đèo Cả xác định tiến tới làm chủ các công nghệ lõi trong lĩnh vực đường sắt cao tốc, metro.
Ông Nguyễn Quang Huy - Tổng Giám đốc Tập đoàn Đèo Cả phát biểu tại buổi lễ
Được biết, trước đó, vào tháng 5/2025, Tập đoàn Đèo Cả đã cử đội ngũ kỹ sư, công nhân kỹ thuật tham gia chương trình tu nghiệp chuyên sâu về công nghệ thi công hầm bằng máy khoan TBM do Cục 2 Tập đoàn Xây dựng Trung Quốc triển khai.
Trong khuôn khổ chương trình, các học viên được tiếp cận kiến thức về kỹ thuật xây dựng không gian ngầm dưới sự giảng dạy của các chuyên gia hàng đầu tại Trung Quốc. Bên cạnh lý thuyết, các học viên được trực tiếp thị phạm quy trình vận hành dự án sử dụng công nghệ TBM ngay trên công trường thi công tuyến ngầm thuộc dự án đường sắt liên thành phố Quảng Châu - Đông Quan - Thâm Quyến bằng công nghệ TBM (tốc độ thiết kế 120 km/h, tổng chiều dài 80 km) và dự án nhà ga Long Thành thuộc tuyến đường sắt liên thành phố Thâm Quyến - Huệ Châu.
Các học viên tốt nghiệp chương trình tu nghiệp chuyên sâu về công nghệ thi công hầm bằng máy khoan TBM
Xác định đầu tư bài bản cho con người để làm chủ công nghệ, song song với chương trình tu nghiệp tại Trung Quốc, từ đầu năm 2024 đến nay, Đèo Cả cũng cử gần 200 cán bộ nhân viên khác tham gia khoá đào tạo nhân sự chuyên ngành đường sắt tại Trường Đại học Giao thông Vận tải TP.HCM, dự kiến khóa 1 sẽ tốt nghiệp ngay trong tháng 8 tới.
Về dài hạn, Tập đoàn Đèo Cả đang lên kế hoạch triển khai liên kết đào tạo với các trường đại học, cao đẳng trong nước, kết nối với các trường tại nước ngoài như: Trường Cao đẳng nghề Đường sắt Quảng Châu (Trung Quốc), Trường Cao đẳng đường sắt Vũ Hán… để xây dựng, tối ưu các chương trình đào tạo trong lĩnh vực đường sắt. Dự kiến, trong tháng 8 và tháng 9 tới, những khoá học đầu tiên sẽ khai giảng, từng bước xây dựng đội ngũ nhân sự đủ năng lực cho các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm, đặc biệt là tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.
Hợp tác, liên danh để tăng cường nguồn lực tài chính
Để đảm bảo khả năng triển khai các dự án quy mô lớn trong lĩnh vực metro và đường sắt cao tốc, các doanh nghiệp Việt Nam cũng đã chủ động kết nối với các đối tác trong và ngoài nước để hình thành các liên danh mạnh mẽ về nguồn lực tài chính và kinh nghiệm.
Mới đây, liên danh Đèo Cả - Fecon - PowerChina – Sucgi, đại diện là Tập đoàn Đèo Cả, đã chính thức kiến nghị UBND TP.HCM áp dụng cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 188 của Quốc hội để chỉ định thầu, giao thực hiện các dự án metro trọng điểm như metro số 2 (đoạn Bến Thành - Tham Lương) và một số tuyến đường sắt đô thị khác tại TP.HCM.
Liên danh cam kết triển khai theo hình thức tổng thầu EPC (thiết kế, cung cấp thiết bị, thi công), trong đó Đèo Cả và Fecon là các doanh nghiệp trong nước sẽ huy động các nguồn lực bao gồm nhân sự đã được đào tạo, hệ thống thiết bị TBM đã được đầu tư, sẵn sàng tham gia thi công, vận hành để triển khai thực hiện các dự án đảm bảo chất lượng, tiến độ. Doanh nghiệp Việt Nam sẽ làm chủ hoàn toàn công nghệ, tránh việc độc quyền công nghệ của nước ngoài.
Ngoài ra, các doanh nghiệp khác như Tập đoàn Sovico, Tập đoàn Trường Hải (Thaco) hay liên danh Tập đoàn Đại Dũng – CC1 – Hòa Phát cũng đề xuất tham gia các dự án metro và đường sắt, khẳng định sự sẵn sàng của doanh nghiệp trong nước.
Sự hợp tác của các doanh nghiệp trong nước, cùng trợ lực từ các đối tác quốc tế hứa hẹn sẽ mang lại nguồn lực tài chính dồi dào, đồng thời cung cấp kinh nghiệm thi công hàng nghìn km đường sắt mà các đối tác này đã thực hiện trên toàn cầu.
Với những sự chuẩn bị chu đáo từ con người, máy móc, thiết bị - công nghệ cho đến thành lập liên danh mạnh mẽ, các doanh nghiệp Việt Nam đang xây dựng một nền tảng vững chắc để sẵn sàng thực hiện các dự án đường sắt lớn sắp được triển khai, như hệ thống đường sắt kết nối với Trung Quốc, đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP.HCM.
Tin bài: Hiếu Nguyễn
