Bốn ngày trôi qua kể từ trận lũ quét kinh hoàng tại Ban Điều hành dự án cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) – Trà Lĩnh (Cao Bằng) để lại những mất mát vô cùng lớn. Nắng vàng đổ dài, nhịp điệu hối hả của hoạt động thi công, tái thiết đang dần vực dậy sức sống trên công trường, như một lời khẳng định về ý chí vượt qua nghịch cảnh.
Những cái nắm tay giữa dòng nước dữ
Giữa núi rừng xanh mướt trên địa phận xã Đức Long tỉnh Cao Bằng, khu nhà của Ban Điều hành dự án cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh nằm cao ráo, khang trang bên một dòng suối nhỏ. Ít ai ngờ rằng, dòng nước hiền hòa từng tưới tắm cho vườn rau xanh tươi của dự án, chỉ sau một đêm đã biến thành dòng lũ đục ngầu, hung dữ.
Trong cao trào của chiến dịch 100 ngày đêm thông tuyến giai đoạn 1 Dự án Đồng Đăng – Trà Lĩnh, trận lũ quét bất ngờ ập đến vào tối 29/9 đã cuốn phăng khu nhà ăn ở vốn là nơi sinh hoạt chung của cán bộ, công nhân viên. Dòng nước đến quá đột ngột khiến tất cả bất ngờ.
Toàn cảnh khu điều hành dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh trước và sau cơn lũ.
Trận lũ quét qua chỉ trong chưa đầy 30 phút. Gần 200 con người cùng nhau chống đỡ, những cuộn dây, lốp xe được quăng xuống, những cái nắm tay đồng đội cứu lấy biết bao sinh mạng chấp chới giữa ranh giới tử thần. Không may mắn như nhiều đồng nghiệp khác, ba cán bộ trẻ tuổi bị cuốn trôi, để lại nỗi xót xa khôn nguôi cho những người ở lại.
Đôi mày nheo lại trên khuôn mặt sạm màu, kỹ sư Lê Trọng Tấn – Phó phòng Kỹ thuật Xí nghiệp Cơ giới, vẫn chưa hết bàng hoàng khi nhớ lại thảm kịch vừa mấy ngày trước. Khoảng 19h30, tại khu vực Ban Điều hành có mưa do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 10. Không một tiếng động lạ, không một cơn gió mạnh, không một dấu hiệu bất thường nào trong khu nhà ở kiên cố. Nhưng rồi, cuộc trò chuyện thường nhật bên bàn nước của anh Tấn và đồng nghiệp sau bữa cơm tối bất thình lình bị cắt ngang bởi tiếng la thất thanh từ khu bếp: “Nước! Nước!”.
“Tôi tưởng ai bị điện giật nên chạy ra xem. Vừa đến bếp, đã thấy dòng nước ào ào dâng cao. Tôi lao về các phòng, đập cửa hô hoán anh em. Chưa đầy hai phút, nước cuốn phăng đồ đạc đến phòng số 6 ngoài cùng”, anh Tấn kể. “Nước chỉ đến ngang ngực, nhưng dòng chảy xiết đến mức người trôi đi như chiếc lá”.
Trong dòng nước cuốn đi dữ dội, anh Tấn bám kịp vào cột chống sét cách dãy phòng chỉ vài mét. Cùng bám lúc đó có Nguyễn Viết Trường – chuyên viên phòng thí nghiệm.
“Hai anh em động viên nhau cùng cố gắng chờ anh em quăng dây cứu. Nhưng vài phút sau, Trường nói: ‘Anh ơi, em mệt quá’, rồi buông tay. Dòng nước cuốn Trường đi chớp nhoáng trong màn đêm tối đen”, anh Tấn kể, giọng nghẹn lại.
Kỹ sư Lê Trọng Tấn – Phó phòng Kỹ thuật Xí nghiệp Cơ giới chia sẻ.
Khoảnh khắc đó, chỉ cần anh Tấn lỏng tay là không còn cơ hội gặp lại gia đình và đồng nghiệp. Thấy đồng nghiệp đang vật lộn với tử thần, anh Trần Văn Quân – Chỉ huy nổ mìn, lúc ấy đã đứng an toàn phía sân trên của khu nhà, dũng cảm ôm bánh xe lội xuống dòng nước xiết, quăng sợi dây về phía anh Tấn để cùng anh em kéo anh Tấn lên bờ. “Nếu chậm thêm vài phút, có lẽ giờ đã không còn tôi đứng đây. Lên đến nơi, mới biết chân chi chít vết cắt sâu, mất máu nặng do đồ đạc bị quăng va đập vào”, anh Tấn nói. “Sáng hôm sau trên giường cấp cứu, tôi nghe tin Trường là một trong ba người mất tích”.
Ký ức đêm định mệnh vẫn ám ảnh anh Phạm Đức Việt - Phó Giám đốc Ban Điều hành dự án. Sau tiếng hô hoán từ phía bếp ăn, anh Việt lao ra rồi sững sờ trước dòng nước cuồn cuộn đổ về. “Tôi vội chạy vào phòng số 7, kéo đồng chí Dũng bị mắc kẹt trong đống đồ đạc thoát ra bằng cửa sổ. Rồi đến Long, lúc ấy hoảng loạn, tay kẹt chặt nơi khung cửa, tôi liều nhảy xuống nước đẩy cậu ấy ra. Nhưng ám ảnh nhất là Hải…”, anh Việt kể, mắt hướng về phía tàn tích.
Những gì còn lại sau cơn lũ đi qua.
Không biết bơi, chị Hải bị cuốn đến phòng số 7. Vóc dáng nhỏ thó bị vật nặng đè lên chân, chỉ còn biết hét lên thất thanh: “Anh Việt cứu em!”. Một tay bám chặt cánh cửa, tay kia anh Việt nắm lấy nữ đồng nghiệp. Nhưng dòng nước lạnh giá vô tình mỗi giây thêm khắc nghiệt, cuốn phăng cả hai ra ngoài.
“Tôi may mắn vớ được một chiếc lốp xe trong dòng chảy xiết, còn Hải thì biến mất khỏi tầm mắt tôi từ lúc nào”, nhân chứng sống sót kể lại.
Trong ký ức của anh Việt và nhiều đồng nghiệp, chị Đinh Thị Thu Hải là người phụ nữ luôn mang đến năng lượng tích cực cho anh chị em dự án giữa rừng núi. Thức trắng ba đêm để tìm kiếm các nạn nhân, ông Phạm Duy Hiếu – Giám đốc Tổng thầu Ban Điều hành, giọng lạc đi khi nhắc đến nữ kỹ sư Hải: “Trong số ba nạn nhân, Hải là người phụ nữ duy nhất, cũng là ‘nữ tướng công trường’ đầu tiên của Đèo Cả, cần mẫn, xông pha, năng lực tốt. Hải vừa được giao vị trí Phó Giám đốc Ban Điều hành Dự án giai đoạn 2”.
Mất mát chưa từng có
Là dự án trọng điểm, mang sứ mệnh kết nối “quê hương Cách mạng” Cao Bằng với Thủ đô Hà Nội, cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh luôn nhận được sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và được hơn 3.000 cán bộ, kỹ sư và công nhân dự án coi là “mệnh lệnh của trái tim”.
Vượt qua thách thức về thiên tai và địa chất tại khu vực miền núi Đông Bắc, các đơn vị thi công vẫn nỗ lực bám trụ trên công trường, tăng cường nhân lực và máy móc, điều chỉnh linh hoạt trình tự thi công và đảm bảo chất lượng nhằm giữ vững mục tiêu rút ngắn tiến độ, thông tuyến trong năm 2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ (tiến độ hoàn thành ban đầu theo hợp đồng dự án là 31/12/2026).
Song hậu quả của trận lũ quét tối 29/9 cùng sự ra đi của kỹ sư Đinh Thị Thu Hải cùng chuyên viên Nguyễn Viết Trường, cán bộ quản lý chất lượng Lý Lê Anh Tú đã để lại không chỉ những xót xa về tinh thần cho người ở lại, mà còn là những khoảng trống chuyên môn bởi họ đều là những cán bộ chất lượng tại dự án, được đánh giá cao về năng lực.
Theo lãnh đạo dự án, Trường và Tú đều là những nhân sự trẻ mới được tuyển dụng chính thức sau thời gian thử việc vào tháng 7/2025. Cả hai đều cùng lứa sinh viên tốt nghiệp Đại học Giao thông Vận tải nhưng mỗi người một tính. Nếu như Trường năng nổ, tháo vát, thì Tú điềm tĩnh, ít nói. Sau thử việc, Trường được phân về phòng thí nghiệm, hỗ trợ hồ sơ nội nghiệp. Còn Tú được điều chuyển sang Ban Kế hoạch kỹ thuật, phụ trách quản lý chất lượng.
Các lực lượng tích cực tìm kiếm nạn nhân mất tích.
Các cán bộ quản lý trực tiếp nhận xét cả Trường và Tú sau thời gian được đào tạo “thực chiến” đều chứng minh được nghiệp vụ chuyên môn và hòa nhập nhanh chóng với môi trường dự án, không ngại khó ngại khổ. Chỉ mới cuối tuần trước, Tú còn về quê nhà ở Na Rì để thăm gia đình. Đến sáng thứ hai trước khi vào làm việc, Tú gọi về cho bố mẹ báo tin đã lên văn phòng an toàn.
“Sự ra đi của những nhân sự đầy triển vọng như Trường và Tú là những mất mát lớn đối với dự án. Việc tuyển dụng nhân sự cho các dự án ở khu vực miền núi rất khó khăn. Cả hai bạn đều được ‘ngắm’ để làm cán bộ nguồn trong bộ phận chuyên môn”, anh Phạm Đình Đức – Trưởng phòng thí nghiệm tại dự án Đồng Đăng – Trà Lĩnh, nhận định.
Những ngày sau đó, mọi nguồn lực của toàn bộ hệ thống Tập đoàn Đèo Cả đều đổ dồn về Cao Bằng. Xuyên suốt 3 ngày 3 đêm, tập thể lãnh đạo Tập đoàn và doanh nghiệp dự án cùng đông đảo người lao động gần như thức trắng đêm để triển khai hoạt động tìm kiếm cứu nạn, với sự phối hợp hỗ trợ từ Cục Đường bộ Việt Nam, Tỉnh uỷ và UBND tỉnh Cao Bằng, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Cao Bằng, lực lượng cứu nạn cứu hộ Công an tỉnh Cao Bằng và tỉnh Lạng Sơn.
Dọc bờ suối và cánh rừng, các lực lượng căng mình để tìm kiếm tung tích của ba nạn nhân. Dẫu cho hy vọng về một phép màu ngày càng nhỏ nhoi, song ý chí quyết tâm đưa các nạn nhân trở về quê nhà của lực lượng tìm kiếm lớn dần từng ngày, từng giờ.
8h10 sáng 1/10, Tú được tìm thấy.
17h15 chiều cùng ngày, Trường được tìm thấy.
Tâm điểm của quá trình tìm kiếm đổ dồn sang ngày thứ ba, ai cũng quan ngại khi biết tin một cơn bão khác sắp sửa đổ bộ.
9h sáng 2/10, khi đám đông đang đổ dồn bên bờ suối cách Ban Điều hành gần ba cây số, tiếng anh em hô lớn: “Thấy rồi!!!”. Thấy chị Hải rồi.
Vậy là sau ba ngày đêm với sự vào cuộc của cùng lúc các lực lượng, công tác tìm kiếm ba nạn nhân đã kết thúc. Hậu sự của họ được tiến hành chu đáo tại quê nhà.
Trưa 2/10, các lực lượng cứu hộ đã tìm thấy nạn nhân cuối cùng bị mất tích do lũ quét tại công trường dự án cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh.
Ông Nguyễn Quang Huy - Tổng Giám đốc Tập đoàn Đèo Cả, cho biết sự ra đi của ba cán bộ, nhân viên tại dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh là thiệt hại vô cùng to lớn. Đây là các nhân sự trẻ tuổi, đầy triển vọng đang được đào tạo thực chiến tại dự án. “Ngay khi nhận được thông tin, Chủ tịch Tập đoàn đã trực tiếp chỉ đạo Ban Điều hành có mặt tại hiện trường ngay trong đêm cùng chia sẻ với các gia đình, chủ động triển khai phương án tìm kiếm các nạn nhân mất tích bằng mọi nguồn lực của mình và kết hợp với chính quyền địa phương. Chúng tôi xin được chia sẻ những mất mát to lớn này cùng gia đình, người thân các nạn nhân”, ông Huy bày tỏ.
Tái thiết
Vượt qua thiên tai và đau thương, giờ là lúc để tập thể người lao động dự án cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh bước vào quá trình tái thiết.
Ở nơi từng là khu nhà ăn ở của cán bộ, công nhân viên Ban Điều hành dự án, một tốp công nhân đang khẩn trương dọn dẹp hiện trường. Dưới chân là ngổn ngang những chăn gối, giường tủ, vật dụng sinh hoạt, đất đá và cành lá khô.
Một tốp công nhân đang khẩn trương dọn dẹp hiện trường.
Mùi hương trầm của những nén nhang thắp vội ở đây làm lòng người “thèm” có lại không khí ấm cúng, rộn rã của nơi từng là bếp ăn nóng hổi, khu sinh hoạt chung đầm ấm của gần một trăm cán bộ, công nhân viên.
Phía bên kia khu nhà làm việc, cán bộ của các phòng ban đang vận chuyển bàn ghế, tài liệu, văn phòng phẩm ra xe. Ban lãnh đạo doanh nghiệp dự án quyết định sẽ tạm thời di dời người lao động ra thị trấn Đông Khê để ổn định tinh thần và sớm bắt tay trở lại với công việc. Dẫu cho vất vả, dẫu cho khối lượng công việc của dự án cùng quá trình tái thiết đang đổ dồn lên những đôi vai, họ không hề nề hà, kêu ca. Bởi họ hiểu, mình có trách nhiệm cáng đáng công việc, làm sao không phụ công, phụ sự hy sinh của những người ra đi.
Những vết thương thể chất và tinh thần khó mà nguôi ngoai. Song, tập thể người lao động tại Ban Điều hành dự án Đồng Đăng – Trà Lĩnh vốn như một gia đình, càng thêm gắn kết.
Kết thúc chuỗi ngày mưa lũ u ám, nắng đã bắt đầu đổ vàng sân trước Ban Điều hành. Kỹ sư Lê Trọng Tấn hai chân quấn băng trắng, tập tễnh từng bước trở lại khu nhà ở để cùng anh em đồng nghiệp dọn dẹp thu gom lại một số vật dụng còn có thể dùng được. Dẫu chẳng còn gì nhiều nhặn.
Khi được hỏi liệu sau trận lũ có xin về quê an dưỡng ít hôm hay không, người kỹ sư quê Thanh Hóa quả quyết: “Không! Phải ở lại chứ. Công trường còn ngổn ngang, ở lại còn chiến đấu cùng anh em!”
Trên các hạng mục công trình của dự án trải dài cả trăm cây số, tiếng máy lại vang rền. Chôn chặt những mất mát, lấy đó làm nghị lực, từng nhóm cán bộ, kỹ sư, công nhân khẩn trương bắt tay vào công việc, mang theo luồng sinh khí trên cung đường cao tốc mới của đất nước đang từng bước thành hình.
Tin bài: Bắc Hiệp - Ảnh: Trần Bình
