Giải Nhất cuộc thi "Tự hào Người Đèo Cả"
Tôi đã ở đây từ những ngày đầu tiên, chắc chắn tôi sẽ còn ở lại, cho đến khi nào trái tim tôi còn đập theo nhịp thở của con hầm.
Biết ơn
Tôi nhớ như in buổi sáng đầu tiên của năm 2005, khi cả đất nước hướng về dãy Hải Vân. Một đường hầm xuyên núi - kỳ tích của ngành giao thông Việt Nam, chính thức đi vào vận hành. Trong nắng sớm tháng Sáu, mang chút oi nồng của đất Huế và hơi mặn của biển Đà Nẵng thổi lên, tôi đứng trước cửa hầm, trên người là bộ đồng phục cứu hộ còn đượm mùi vải mới. Trong lòng ngổn ngang cảm xúc. Lúc đó, tôi nào có hình dung được, công việc mà bản thân vừa nhận sẽ trở thành sợi dây gắn liền 20 năm cuộc đời với công trình đặc biệt này.
Hầm Hải Vân – dấu ấn công trình xuyên núi, nối liền hành trình Bắc Nam.
Tôi là một nhân viên cứu hộ, công tác tại hầm đường bộ Hải Vân từ những ngày đầu công trình đi vào vận hành. Tôi và nhiều đồng nghiệp thường đùa nhau rằng, nghề cứu hộ cũng giống như những người “gác cổng sự sống”.
Không giống như kỹ sư thiết kế hay thợ khoan hầm trực tiếp kiến tạo nên công trình, nhưng nghề của tôi có một sứ mệnh riêng: bảo vệ sự an toàn và tính mạng cho hàng triệu hành khách đi qua hầm mỗi năm. Cũng chính công việc thầm lặng này đã dạy tôi nhiều điều hơn bất cứ giảng đường nào.
Trước khi khoác lên mình tấm áo nhân viên cứu hộ, tôi nào ngờ sẽ có ngày bản thân có thể vận hành xe cứu thương, xe chữa cháy, xe áp lực cao hay thuộc làu các kỹ thuật sơ, cấp cứu.
Nhờ những đợt đào tạo liên tục, bài bản do yêu cầu đặc thù của công việc, tôi và các đồng nghiệp trở thành những người “đa-zi-năng”: từ nhân viên y tế tại chỗ, đến lính cứu hỏa, từ kỹ thuật viên vận hành máy móc cho đến chỉ huy hiện trường khi xảy ra sự cố.
Huấn luyện thường xuyên để sẵn sàng cho mọi tình huống.
Mỗi ngày trôi qua, chúng tôi lại được học thêm những kỹ năng mới. Không còn bỡ ngỡ như những ngày đầu mới vào nghề, giờ chúng tôi nhanh chóng bắt nhịp với các kỹ năng lắp cáng cứu thương, hô hấp nhân tạo, chui vào không gian chật hẹp của đường thoát hiểm để diễn tập cứu nạn, vận hành xe thang để kiểm tra sự cố, hay vệ sinh thiết bị các hệ thống điện, thông gió...
Tôi từng nghĩ mình chỉ là một “tay lái xe” bình thường, nhưng càng học, tôi càng thấu: sự sống con người trong hầm Hải Vân phụ thuộc vào từng khoảnh khắc mình đưa ra quyết định.
Kể từ năm 2016 đến nay, nhờ sự đầu tư của Tập đoàn Đèo Cả, đội ngũ nhân viên cứu hộ một mặt được nâng cao kỹ năng, mặt khác còn được thấm nhuần “văn hóa Đèo Cả”. Dưới “mái nhà” Đèo Cả, tôi học cách nghĩ khác biệt để tạo khác biệt, tôi học cách không thỏa hiệp với sự cẩu thả, học cách đặt sự an toàn lên trên hết, học cách xem công việc là phần máu thịt. Tôi luôn biết ơn vì những điều đó.
Đi giữa lằn ranh của sự sống
Gần hai mươi năm làm công việc cứu hộ trong lòng hầm Hải Vân, tôi đã chứng kiến biết bao vụ tai nạn. Lớn có, nhỏ có. Có những lần cứu hộ diễn ra trôi chảy, cũng có những lần tưởng như sinh mạng mình bị bỏ lại ở hiện trường. Mỗi vụ việc đi qua là một vết hằn trong ký ức, khó có thể nào quên được.
Đội PCCC & CNCH thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng phương tiện và trang thiết bị để đảm bảo luôn trong trạng thái sẵn sàng.
Một trưa hè oi ả năm 2008, chiếc xe tải đang di chuyển trong hầm bỗng gặp sự cố, phần cabin đột ngột bốc cháy. Chuông cứu hộ réo inh ỏi. Bộ đàm trên tay vừa phát lệnh báo cháy, tôi chỉ kịp hét lớn với anh em một tiếng, rồi tất cả cùng lao đi như một phản xạ đã được rèn qua bao tháng ngày huấn luyện.
May mắn thay, gần đó có đội vệ sinh thiết bị đang làm nhiệm vụ. Họ lập tức phối hợp với chúng tôi dùng bình chữa cháy xách tay để áp sát đầu chiếc xe tải. Ngọn lửa được khống chế nhanh gọn. Chỉ vỏn vẹn chưa đầy 20 phút, toàn bộ phương tiện được kéo ra ngoài hầm. Lúc ấy tôi nghĩ: “Ổn rồi, một ca cứu hộ bình thường thôi.”
Nhưng khi thùng xe được mở ra kiểm tra. Cảm giác rùng mình ớn lạnh chạy dọc sống lưng tôi. Dưới lớp bạt phủ còn nguyên vẹn, không một dấu cháy, là hơn 600.000 hộp quẹt ga. Anh em chúng tôi ai nấy lặng người. Chỉ cần chậm một chút, chỉ cần lửa bén vào thùng hàng đó, không chỉ phương tiện bị thiêu rụi, mà có thể là một thảm họa kinh hoàng. Lúc ấy, ranh giới của sự sống thật mong manh. Hít thở sâu, tôi thấy mình như vừa được sinh ra lần nữa. Nếu như ngọn lửa ấy...
Một đêm tháng Mười năm 2020, trời mưa lất phất trên đường dẫn. Tiếng bộ đàm bất giác vang lên như xé toạc màn đêm tĩnh mịch: “Tai nạn giao thông nghiêm trọng giữa xe khách và xe tải tại vị trí cầu số 6, đường dẫn phía Nam!”
Tôi theo mũi 1 của nhóm phản ứng nhanh, lập tức lao lên xe chuyên dụng cùng đồng đội vút đi. Tới hiện trường, trước mắt chúng tôi là một mớ hỗn độn của sắt thép móp méo và tiếng kêu cứu vọng từ trong xe khách. Không để bản thân có một phút ngập ngừng, tôi cầm bộ đàm hét lớn: “Yêu cầu trung tâm cho xe cứu thương, chữa cháy, cứu hộ tăng cường! Bộ phận giao thông tạm thời chặn hai chiều!”
Tất cả bước vào cuộc rượt đuổi nghẹt thở với thời gian. Đội cứu hộ dùng kìm cắt thủy lực phá cửa xe, chui vào đống đổ nát kéo từng nạn nhân ra. Có người gãy chân, có người bất tỉnh, có người chỉ còn đủ sức nắm tay tôi rồi thều thào: “Cứu với...”.
Xung quanh, tiếng còi xe cứu thương rít lên liên tục. Từng chiếc đến rồi lại vội vã rời đi. Mỗi lần xe quay đầu mang theo một nạn nhân, tôi nhẹ nhõm đi đôi chút, rồi lại tiếp tục lao vào bên trong. Máu, mồ hôi, dầu nhớt, mùi của hoảng loạn quyện vào cơ thể chúng tôi và bầu không khí xung quanh. Trời gần sáng, hiện trường được giải phóng, hai người không qua khỏi, nhiều người khác mang thương tật. Tôi về lại chốt gác, cởi bỏ bộ đồ bảo hộ lấm lem ấy mà không dám mang về nhà. Không phải vì sợ bẩn, mà bởi tôi không muốn nhìn thấy ánh mắt rưng rưng của vợ, hay ánh nhìn thất thần của con...
Đó là một đêm trắng. Nhưng giữa ngổn ngang mỏi mệt và đau đớn, tôi thấy mình sống đúng với ý nghĩa của chữ “người” hơn bao giờ hết. Chúng tôi không phải siêu nhân. Cũng biết sợ. Cũng có lúc run. Nhưng mỗi lần báo động vang lên, tất cả mọi lý do đều tan biến. Chỉ còn một điều duy nhất hiện rõ trong đầu: “Cứu người”.
Sau này, tháng Một năm 2021 ống hầm thứ hai hầm Hải Vân chính thức hoàn thành và đi vào hoạt động, đánh dấu mốc hầm Hải Vân trở thành công trình hoàn chỉnh gồm hai ống hầm lưu thông một chiều mỗi ống. Thời gian di chuyển được rút ngắn, chi phí vận hành công trình giảm, có thể nói lợi ích mang lại rất to lớn mà quan trọng nhất là tai nạn giao thông giảm thiểu đáng kể - không còn những cảnh tượng thương tâm xót xa ám ảnh nghiệp nghề này của chúng tôi.
Tự hào
Có lẽ với nhiều người, hầm Hải Vân là nơi họ đi qua vài lần mỗi năm. Nhưng với tôi, đó là ngôi nhà. Tôi nhớ từng khúc cua, từng ngách hầm, từng vệt nước thấm. Tôi biết mùa mưa đứng đầu hầm phía Bắc lạnh thế nào, mùa khô bụi ra sao, thân thuộc cả với âm thanh ù ù của hệ thống quạt gió khi chạy ở tốc độ cao.
Mỗi chuyến xe đi qua là thêm một hành trình trọn vẹn, an tâm.
Chúng tôi, những công nhân vận hành sống với hầm như với một sinh thể có linh hồn. Mỗi khi có tai nạn, “con” hầm như rướm một nỗi buồn sâu thẳm. Mỗi khi dòng xe lưu thông an toàn, tôi thấy “nó” như đang cười rạng rỡ.
Nhiều người từng hỏi: “Có khi nào anh muốn nghỉ việc để sống bằng nghề khác an nhàn hơn không?” Tôi chỉ cười. Công việc này cho tôi cảm giác được sống đúng mực, sống tử tế. Mỗi chiều tan ca, nhìn dòng người qua hầm an toàn, tôi biết: mình đã không phí một ngày trong đời.
Tôi xin gửi lòng biết ơn đến những người dẫn đường, luôn dành một sự trân trọng sâu sắc với lãnh đạo Tập đoàn Đèo Cả, những người đã khởi xướng việc xây nên hầm Hải Vân 2, và cũng đồng thời “xây” nên con người chúng tôi. Nếu không có sự kiên định, không có khát vọng làm chủ công nghệ, chắc gì người Việt chúng ta có thể tự tay vận hành, sửa chữa, cứu hộ một công trình xuyên núi dài nhất Đông Nam Á?
Nhờ sự tin tưởng ấy, chúng tôi được học, được làm, được sống trong môi trường mà giá trị con người được đặt lên hàng đầu.
Tôi nhớ mãi câu nói của một vị lãnh đạo: “Làm ở Đèo Cả không phải chỉ để có lương, mà là để sống có lý tưởng”. Tôi coi câu nói ấy như kim chỉ nam trong suốt 20 năm qua. Và tôi tin, nhiều đồng nghiệp của tôi cũng giống mình.
Tác giả Lê Hồng Dương - Nhân viên CNCH&CC hầm Hải Vân.
Tôi tự hào vì được là một phần của hầm Hải Vân, không phải vì nó to lớn hay nổi tiếng, mà vì nó là biểu tượng của khát vọng Việt. Từ một con đèo hiểm trở, nơi từng là nỗi sợ của hàng vạn tài xế, giờ đây là một tuyến đường an toàn, hiện đại, nhân văn.
Chúng tôi, những người cứu hộ không thường xuyên xuất hiện trên mặt báo, cũng hiếm khi được cầm trên tay bằng khen, nhưng chúng tôi tự hào vì được sống trong lòng một công trình mang hơi thở của dân tộc. Cũng chính sự hiện diện lặng lẽ của chúng tôi đã góp phần tạo nên sự an toàn cho hàng triệu chuyến đi xuôi ngược ba miền Tổ quốc.
Tôi vẫn thường nói với con mình: “Bố làm nghề gác cổng cho sự sống”. Nó cười, không hiểu hết. Nhưng tôi tin, đến một lúc nào đó, nó sẽ tự hào về bố mình, người đã dám sống một đời tử tế trong lòng một công trình kỳ vĩ của người Việt.
Với tôi, hầm Hải Vân không đơn thuần là tuyến đường xuyên núi. Nó là nơi tôi trưởng thành trong nghề, trong ý thức và trọn vẹn trong tình yêu với đất nước. Hầm Hải Vân là hành trình xuyên qua cả trái tim tôi.
Tôi đã ở đây từ những ngày đầu tiên, chắc chắn tôi sẽ còn ở lại, cho đến khi nào trái tim tôi còn đập theo nhịp thở của con hầm. Tôi biết, dù có đi đâu, bản thân vẫn luôn mang theo trong tim một điều không bao giờ đổi thay: sự biết ơn sâu sắc với những người đã dựng nên giấc mơ này và niềm tin rằng người Việt có thể làm được những điều vĩ đại nhất, bằng chính đôi tay, khối óc và trái tim mình.
Lê Hồng Dương
